Monday, June 29, 2015

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ - Σχεδόν του Νίκου Τσιφόρου... [Μερος 1ο]

Ο ΝΙΚΟΣ ΤΣΙΦΟΡΟΣ, απ' όσο θυμάμαι τον εαυτό μου να διαβάζει εξωσχολικά βιβλία και άλλα κουλτουριάρικα, ήταν μαζί με τον Ηλία Βενέζη τα δύο κύρια συγγραφικά μου πρότυπα, αλλά - πολύ περισσότερο - ήταν ψυχές αδερφικές. Ο πρώτος με την πηγαία - άλλοτε σπαρταριστή, άλλοτε κυνική - του σάτιρα και την απεριόριστη αγάπη του προς τον άνθρωπο, μέσα στην καθημερινή του μικρότητα και πικρότητα. Ο δεύτερος με την, ασύγκριτης γλυκύτητας, μελαγχολία του, μ' εκείνη την τρυφερή τραγικότητα, η οποία βούλιαζε αργόσυρτα μέσα στα σωθικά σου και σε τεμάχιζε με χάδια, δουλεμένα απά στο τραχύτερο ακόνι. Ο αποχαιρετισμός της εφηβείας, τους άφησε να αχνοσβήνουν στις αναμνήσεις εκείνης της, αθώας ακόμη, πεισιθάνατης ευαισθησίας.

Κάποτε τους ξεπέρασα, χωρίς φυσικά να τους απαξιώσω. Η κοψές τους στα μέσα μου αμβλύνθηκαν τόσο ή τόσο χοντροπέτσιασα ο ίδιος. Μερικά χτυπήματα - όχι θανάσιμα - δέχτηκαν αργότερα. Ο πρώτος από τον Ηλία Πετρόπουλο (θαυμασμός!), ο οποίος βάνει τον Τσιφόρο στην άκρη, ουσιαστικά ως ελάσσονα αστό, δίχως ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αλλά δε θυμάμαι πού το 'χω διαβάσει. Ο δεύτερος τρώγει χοντρή σφαλιάρα - πάντα με το γάντι - από τον Νίκο Καββαδία, ο οποίος διαπιστώνει ότι ήτο κάποτε καλός άνθρωπος, όμως ήρθαν και τον εφάγαν τα σαλόνια. Σκληρό για μένα, να φαντάζομαι τον άνθρωπο, που σημάδεψε την ευαισθησία μου, να χαριεντίζεται και να κωλοτρίβεται σε κοινωνικούς καθωσπρεπισμούς. Πολύ το σοβάρεψα όμως και ξέφυγα, αλλά στην τελική χέστηκα κιόλας, αφου το blog είναι δικό μου και γράφω ό,τι μου κατέβει.

Ο Νίκος Τσιφόρος λοιπόν ήταν ακόμη ιερό τέρας, όταν έπεσε στα χέρια μου ο "ΘΗΣΕΑΣ" ως κόμικ, πρώτος από τους τρεις τόμους της "ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ" (Εκδ. Ελληνικά Κόμικς). Εδώ, όμως, δε θ' ασχοληθούμε με τον Θησέα, καθώς: (α) έχω να τον διαβάσω από τότε, που οι μασχάλες μου ήταν ακόμη άτριχες κι ευωδιαστές και (β) επειδή βαριέμαι να τον ξανα-διαβάσω, τώρα που μιλάμε. Ίσως την άλλη εβδομάδα ή τον άλλο χρόνο, λογαριασμό θα σας δώσω; Μπορώ κάλλιστα, ωστόσο, ν' ασχοληθώ με το δεύτερο τόμο "ΗΡΑΚΛΗΣ", τον οποίο και διάβασα προσφάτως, όχι όμως στο πρωτότυπο, αλλά ως φωτογραφική επανέκδοση του ΒΗΜΑτος. Δεν υπάρχει φυσικά καμία ιδιαίτερη διαφορά, πέρα απ' το γεγονός ότι η επανέκδοση μυρίζει τα γνωστά πετροχημικά της σύγχρονης τυπογραφίας, ενώ η παλιά έκδοση μυρίζει (αγαπημένη) παραδοσιακή μούχλα και κλεισούρα.

Χαχαχα, πολύ γέλιο!!! (και καλά)

Η "Ελληνική Μυθολογία" πρέπει να παραδεχτούμε ότι αποτέλεσε μία από τις πιο αξιόλογες ελληνικές προσπάθειες, ειδικά για την εποχή της. Γι' αυτό, αξίζει τον κόπο να την εξετάσουμε στη συνέχεια, σημείο προς σημείο, ως προς τα καλά και τα στραβωμένα της, ανάκατα και σωρηδόν...

1. ΤΣΙΦΟΡΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΚΕΥΗ - Ο Δάσκαλος με την εφημερίδα.

Αν λάβει κανείς τον κόπο να διαβάσει την απολαυστική "Ελληνική Μυθολογία" του Τσιφόρου, θα καταλάβει διαμιάς τι παίζει εδώ. Για τους ειλικρινά ενδιαφερόμενους, τα κεφάλαια για τον Ηρακλή ξεκινούν (χονδρικά) από τη σελίδα 419 με το "Ο Ήρωας Νούμερο Ένα" και σας το επισημαίνω, γιατί στην δική μου, παλιά έκδοση του ΕΡΜΗ, δεν υπάρχουν περιεχόμενα κι είδα κι έπαθα να το βρω. Άλλοι καραγκιόζηδες κι αυτοί, ένα περιεχόμενο θα τους έπεφτε ο κώλος να το συμπληρώσουν;; Τέλος πάντων.

Επαναλαμβάνω, λοιπόν, ότι αν λάβει κανείς τον κόπο να διαβάσει την "Ελληνική Μυθολογία", θα διαπιστώσει εύκολα ότι οι ΒΛΑΧΑΚΗΣ (Κείμενο) και ΠΑΓΩΝΗΣ (Σκίτσο) δεν αναπαράγουν τον Τσιφόρο ακριβώς, αλλά βασίζονται σε αυτόν, αλλού πιστότερα κι αλλού χαλαρότερα (πολύ χαλαρότερα όμως). Γι' αυτό θα έπρεπε να επισημαίνουν - πιο ορθά - ότι το κόμικ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ η Μυθολογία του Ν. Τσιφόρου, αλλά ΕΙΝΑΙ ΒΑΣΙΣΜΕΝΟ στη Μυθολογία του Ν. Τσιφόρου!!! Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό κι ίσα-ίσα θεωρώ ότι ωφέλησε το τελικό αποτέλεσμα, παρά το ζημίωσε. Τα παιδιά (δηλ. οι δημιουργοί - φαντάζομαι παιδιά θα ήταν το 1986) αποτύπωσαν εμφανώς την προσωπική τους σφραγίδα και χαιρόμαστε γι' αυτό. Η προσωπική τους σφραγίδα, όμως, ρέπει προς την υπερβολή, τη γελοιότητα (με την καλή έννοια) και το σουρεαλισμό τύπου "Βαβούρας", παρά προς την ισορροπημένη σάτιρα του Τσιφόρου.

Το να παραθέτεις αυτούσια αποσπάσματα από το βιβλίο, είτε ως εισαγωγή, είτε ως sauce με δυόσμο και βασιλικό διάσπαρτα μέσα στην πλοκή, εμένα προσωπικά μου δημιουργεί περισσότερο την εντύπωση μιας ατελώς επεξεργασμένης ή αποτυχημένης διασκευής - για να μην πω ξεπέτας - παρά κανενός φόρου τιμής προς τον Τσιφόρο. Είναι σαν να πας να κόψεις τυρί για μακαρόνια με το τσεκούρι, αντί με τον τρίφτη. Αντί ν' ανακατευτούν γεύση και ουσία ομοιόμορφα σε κάθε σου μπουκιά, καταλήγεις μια να μασάς Τσιφόρο και μια να μασάς το καπέλο του Ρόμπαξ.

Ο Τσιφόρος γράφει "Ο Τέλειος Μάγειρος". Ο Βλαχάκης κι ο
Παγώνης θεώρησαν ότι είναι πιο αστείοι από τον Τσιφόρο.
Χαχαχα, πολύ πλάκα!!! (και καλά)

2. ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΧΩΡΙΣ ΤΣΙΦΟΡΟ - Μια ελλιπής μερίδα.

Ας αφήσουμε λοιπόν τον Τσιφόρο - προτού πιαστούμε στα χέρια - κι ας εξετάσουμε συνολικά κι αντικειμενικά αν, παρά τις φαρμακερές μπηχτές, η ανάπτυξη απλώθηκε συμμετρικά, φρόνιμα και ομοιόμορφα σε όλο το πλάτος, το μήκος και το βάθος του εικονογραφηγήματος. Λοιπόν τι; Μπλαι. Τι Μπλαι; Μπλαι και πούτσαι!

Τα έκαναν τόσο κουλουβάχατα στην κατανομή της πλοκής, ώστε ο 12ος άθλος έφτασε να περισσεύει σα τον κώλο της χοντρής, στο σκαμπό της κουζίνας. Όχι μόνο ξεπετάχτηκε με μια εκβιασμένη κι ασθμαίνουσα απεικόνιση του Κέρβερου (κοινώς: προχειράντζα) αλλά ενδύθηκε και με μια δικαιολογία τόσο καταφανέστατα φτηνή, τόσο αποτυχημένου, εξυπνακίστικου σουρεαλισμού, που μετατρέπει την αποτυχία από ανθρώπινη σε παταγώδη. Είναι ολοφάνερο ότι ουδέποτε καταστρώθηκε ένα στοιχειώδες story-board, ένα προ-μελέτημα της ανάπτυξης. "Ρε συ, μένει μόνο μια σελίδα ακόμα" αναφώνησε έντρομος ο Παγώνης. "Ναι ρε συ; Ωχ μαλακία. Δεν πειράζει, κάπως θα τα βολέψουμε. Μην αλλάξεις ακόμη την τιμή στο οπισθόφυλλο" ανταπάντησε ο Βλαχάκης. Ολόκληρη η νεο-ελληνική κουλτούρα της δεκαετίας του '80 συμπυκνωμένη.

Στο κάτω-κάτω, μόνο για 48 σελίδες πληρώσαμε...

Να εξετάσουμε, έστω ακροθιγώς, αν η κακοτυπία ετούτη θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί.

Α. Από το έμπα κιόλας του κόμικ, οι προθέσεις των δημιουργών μας βομβαρδίζουν, δίχως έλεος! Διακατέχονται προφανώς από τόσον ατιθάσευτο ενθουσιασμό, ώστε αφιερώνουν 4 (!!!) ολόκληρες σελίδες, φλυαρώντας και ξεχειλώνοντας το διάλογο μεταξύ Ήρας και Διός, όσο δεν παίρνει. Χωρίς ιδιαίτερο χιούμορ (ούτε καν), ώστε να κερδηθεί έστω ένα μέρος από ό,τι τέλος πάντων χάνεται.

Β. Άλλες δυο σελίδες "καίγονται" τσάμπα, στη συνέχεια, καθώς τους πιάνει η κωλο-καούρα να συμπεριλάβουν στην πλοκή κι εκείνο το περιστατικό με την Αρετή και την Κακία, κάτι το οποίο ουδέποτε απαντάται στην αφήγηση του Τσιφόρου. Πως; Τι; Το ξαναλέω: 2 ολάκερες σελίδες πεταμένες, σε κάτι που έχει με τη Μυθολογία του Νίκου Τσιφόρου τόση σχέση, όση έχει κι ο Επιταχυντής Αδρονίων.

Γ. Οι επισκέψεις σε Μαντείο και Μυκήνες, αργότερα, πλατειάζουν εκ νέου και θα μπορούσαν κάλλιστα να συμπυκνωθούν. Ούτε ο Κοπρέας μας ενδιαφέρει τόσο, ούτε οι καλλιτεχνικές ανησυχίες του Παγώνη, που χρειάζεται τα 2/3 της σελίδας 21, για να μας αποκαλύψει τη διαδικασία άντλησης των χρησμών. Ρε παληκάρι, αν ήθελες να μας αποδείξεις ότι έχεις φαντασία, τότε ας φανταζόσουν τον εαυτό σου ως αναγνώστη, που θα δώσει το χαρτζιλίκι του για πάρτη σου. Ίσως και να κερδίζαμε κάτι, με τον τρόπο αυτό.

Στην τελική, άμα δε σας έφτανε ο χώρος, ας δουλεύατε με το σχήμα των 62 σελίδων αλά Τεντέν κι όχι μ' εκείνο των 48 τύπου Αστερίξ. Άνετα, φτάνει κανείς στο συμπέρασμα, ότι με λίγη ορθολογική χρήση του χώρου και μια δόση πρόνοιας, ο χώρος θα επαρκούσε όχι μόνο για τον 12ο άθλο, αλλά πιθανότατα και για το επεισόδιο με το φαρμακωμένο χιτώνα ή κάποιο άλλο σημαντικό συμβάν του Ηράκλειου βίου. Δεν καταλογίζω, φυσικά, κακή πρόθεση κι όσα λέω, τα λέω περισσότερο χάριν της ειρωνίας, παρά της αληθείας. Ωστόσο, είναι μια ένδειξη ότι το ελληνικό κόμικ βρισκόταν ακόμα στα σπάργανα. Υπήρχε ζήλος ξέχειλος, αλλά η ωριμότητα κι ο επαγγελματισμός ήταν ακόμη δυσεύρετα. Οποιαδήποτε σύγκριση, φυσικά, με την ευρωπαϊκή παραγωγή της εποχής, θα προκαλούσε συμπτώματα παρόμοιας σοβαρότητος και ισχύος, μ' εκείνα των πρώτων σταδίων της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής.

4 comments:

  1. Μου άρεσε ο τρόπος που σχολίασες τα κόμικς.Σαν εκδότης τους δεν μπορώ να απολογηθώ, αν και έχω να προσθέσω κάποια πράγματα, έχεις απόλυτο δίκιο σε όσα γράφεις.Σαν ανιψιός του ήθελα κάτι να κάνω πάνω στην μυθολογία του. Προσπάθησα κινούμενα σχέδιο,τεράστιο και απαγορευτικό κοστολόγιο, προσπάθησα τηλεόραση και το πρώτο σενάριο με κάλυπτε απόλυτα όμως...δεν υπήρξε συνέχεια ο...σεναριογράφος με παράτησε γιατί προτίμησε , αντιγράφοντάς τον από άλλα βιβλία του, να κάνει...σειρά στην TV. Δεν μου έμεινε κάτι άλλο από το κόμικ. Το προσπάθησα πέσανε έχω όλοι οι χρόνοι και γέμισα προβλήματα. Δεν συνεχίζω γιατί δεν έχει νόημα. Απλά αισθάνθηκα την ανάγκη να σου γράψω, ίσως γιατί ...έχεις δίκιο, αλλά εγώ τελικά...φταίω.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Σοβαρά τώρα; Είσαι ανιψιός του Τσιφόρου;; Άν ήξερα ότι θα με διαβάσει κάποιος σαν εσένα, θα ξανάγραφα όλα τα άρθρα από την αρχή, ώστε να δείχνουν μεγαλύτερο σεβασμό. Έχω υιοθετήσει το σαρκασμό, ως τρόπο γραφής, αλλά κατά βάθος κάνω ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή τιμάω πράγματα που αγάπησα ή αγαπώ. Θα ήθελα να σου ζητήσω μια μικρή συγγνώμη για το ύφος του άρθρου κι ωστόσο, επειδή προφανώς δε στερείσαι καλλιέργειας δε στάθηκες σε αυτό, αλλά πέρασες αμέσως στο νόημα. Σ' ευχαριστώ γι' αυτό. Επίσης, να ξέρεις ότι τον θείο σου τον αγαπούσα κάποτε σαν να ήταν δικός μου θείος κι η ζωή μου δε θα ήταν ίδια, δίχως την επαφή με την πένα του! Να ξέρεις, επίσης, ότι όταν ήμουν μικρός την αγάπησα κι αυτή τη Μυθολογία του κόμικ. Τη ζήλευα όμως. Ήθελα να την είχα κάνει εγώ. Και ήθελα να την είχα κάνει καλύτερη. Αλλά από την πλευρά μου, τι άλλο να πω... πέρα από συγχαρητήρια, που τόσο αγάπησες και πάλεψες, με τις δυνατότητες που είχες. Δεν καταλαβαίνω γιατί φταις. Τιμή μου, που μου σχολίασες. Και λίγα λέω!

      Delete
    2. Σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια και για την κατανόησή σου.Ο λόγος που Ψάχνω να βρω κάτι για τα κόμικς που , για μεγάλη μου ατυχία είχα εκχωρήσει τα δικαιώματα πώλησης σε κάποιον που μέχρι τώρα διατείνεται ότι δεν έχει πουλήσει ΚΑΝΕΝΑ και δεν μου έχει αποδώσει ΤΙΠΟΤΑ. Δεν φτάνει όμως αυτό αφού τον ενημέρωσα, με εξώδικο, ότι δεν έχει πλέον τα δικαιώματα τα έδωσα στο ΒΗΜΑ τουλάχιστον να...κυκλοφορήσουν. Αποτέλεσμα; Κάνει δικαστήριο στο ΒΗΜΑ διεκδικώντας, ούτε λίγο ούτε πολύ, (άκουσον-άκουσον),γύρω στα 450.000,00 ευρω. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ; To BHMA ζητά την συνδρομή μου ώστε να αποδειχθεί ότι νόμιμα τα δημοσίευσε.Τον Απρίλιο έχω το δικαστήριο και, θεωρητικά,αν ...καταδικαστεί θα κληθώ εγώ να τα...πληρώσω. Έτσι αποφάσισα να αναζητήσω στο internet αν έχει πουλήσει τεύχη ώστε να καταπέσει ο ισχυρισμός του ότι, δεν έχει πουλήσει κανένα τεύχος.Έτσι μπήκες στον δρόμο μου και χάρηκα γιατί επικοινώνησα μαζί σου. Αυτός ήταν και ο λόγος που σου έγραψα.Συγνώμη αν σε απασχόλησα με τα δικά μου αλλά...που να τα πω; Σε ευχαριστώ και πάλι για όσα μου έγραψες στην απάντησή σου. Να είσαι καλά. Φιλικά Λάμπρος Γατής. Τηλ.6977385629.

      Delete
    3. Λάμπρο, δεν ξέρω κατά πόσο σημαίνει κάτι ή βοηθάει, αλλά αν ήθελες να καταθέσω ότι είχα αγοράσει τεύχος της Μυθολογίας, ως πιτσιρικάς, θα ήταν τιμή μου να φανώ χρήσιμος. Αυτά.

      Delete