Sunday, August 21, 2016

ΑΣΤΕΡΙΞ - Αν το δηλώσεις μπορείς να το σώσεις... [Μέρος Δεύτερον]

Τι μπορεί να πει κανείς για τον Uderzo;; Τι μπορεί να πει, ώστε να γεμίσει μιαν ανάρτηση ακόμη, να περάσει η ώρα;; Το μόνο κακό με τον Uderzo είναι ότι κακομεγάλωσε, στερημένος από τη συντροφιά του καλού Goscinny. Η γραμμή του χαλάρωσε, πλαδάρεψε, σχεδόν σα να βαριόταν να ζωγραφίσει. Ή σχεδόν σαν η πρεσβυωπία να του επέβαλε το δικό της ύφος, αντί να της δώσει να καταλάβει. Τα σώματα κάπως μάκρυναν, έχασαν τις αναλογίες τους, περνούσαν κάποιας μορφής δεύτερη εφηβεία, όταν τα σώματα αλλοιώνονται ασύμμετρα, παράδοξα, έτσι ώστε ούτε άντρα μπορείς να πεις τ' αγόρι, ούτε γυναίκα το κορίτσι, αλλά ούτε και παιδιά μπορείς να τα πεις, κακόχρονο να 'χουνε, ώσπου βγαίνουν κάτι βυζιά περίεργα, που μια κοιτάς τα βυζιά και μια το χωροφύλακα. Όμως, ούτε για δεύτερη εφηβεία πρόκειται, ούτε για τρίτη, ούτε αηδίες. Εκείνο που δεν έβλεπες πια στα σχέδια ήταν η αγάπη ή έστω κάποιο μεράκι. Σαν τα γεροντικά φιλιά: σου θυμίζουν σάλια, ρυτίδες και πότε θα τελειώσουν, να πάρω το μάγουλό μου να το σαπουνίσω.

Αλλα στην Κατοικία των Θεών o Uderzo είναι ώριμος, είναι μεγάλος, είναι τεράστιος, είναι μαέστρος, μάγιστρος, μασόνος και Μπριζίτ Μπαρντό μαζί. Ο λεγάμενος είναι, στη φάση του αυτή, ένας από τους μεγαλύτερους τεχνίτες της καρικατούρας, που έχουν περάσει απ' την ευρωπαϊκή σκηνή. Οι ήρωές του είναι εκφραστικοί, πλούσιοι, πλαστικοί. Τα σώματά τους στέρεα, άριστα δουλεμένα σε αναλογίες και ανατομίες. Γι' αυτό ακριβώς, είναι μειωτικό να τις πούμε καρτουνίστικες, καθώς ο καρτουνίστας χρησιμοποιεί την ανατομία σα δούλα του, όταν ο Uderzo την υπηρετεί σαν πιστός και λάτρης.

Άριστη καρικατούρα του Καίσαρος τω Καίσαρι, σε δύο εκφραστικά ενσταντανέ.
Ποιος; ποιος μπορεί να πει κακή κουβέντα;;

Οι γραμμές του ώριμου Uderzo δεν είναι καν γραμμές, είναι μικρά ρυάκια μελάνης που κυλούν αβίαστα σε κοίτες λαξεμένες σχεδόν από αιώνες, είναι μινουέτα ή σκέρτσα ενός Μότζαρτ του χαρτιού. Ο Uderzo κάνει αυτό που λένε μερικοί μεταφυσικοί για τη δημιουργία του καλλιτέχνη: δεν δημιουργεί εκ του μηδενός, παρά ανακαλύπτει μορφές, που υπήρχαν εκεί πολύ πριν απ' αυτόν και τον περίμεναν. Ο κόσμος του μικρού γαλατικού χωριού και όλες εκείνες οι αμέτρητες φυσιογνωμίες, που τον πλαισιώνουν, θαρρείς πως ήταν από πάντα. Αυτό, όμως, προκειμένου να συμβεί, χρειάζεται το έργο εκείνο να είναι τόσο συμπαγές και πλήρες, ώστε να καθίσταται τελικά αυτόνομο, ανεξάρτητο από την πραγματικότητα που το δημιούργησε. Αποτελεί πια από μόνο του μια δεύτερη ή τρίτη ή πολλαπλή πραγματικότητα, παράλληλη και δίχως καμία ανάγκη αναφοράς πια σε ό,τι τη δημιούργησε. Όταν ο Uderzo και ο Goscinny συναντήθηκαν μεγαλούργησαν, σε μια συνεργασία που έχει πια χαραχτεί στα Χρονικά. Οπότε πάμε να τους θάψουμε τώρα.

Τουρλού #1

Ή μάλλον τι να θάψουμε; Ψέμματα. Η Κατοικία των Θεών - είπαμε στην προηγούμενη ανάρτηση - έχει λίγη πλάκα, αλλά είναι αρκετά βαρετή ή αδιάφορη ακόμα και για να τη θάψεις. Έχεις μια-δυο καλές ιδέες, τις οποίες όμως αναμασάει ξανά και ξανά και ξανά και...

Αυτή η ιστορία με τα δέντρα, ράβε-ξήλωνε, τσεκούρι-αναδάσωση, τραβάει 15 !!! ολόκληρες σελίδες!!! 15 στις 48 δηλαδή 31,25%, σχεδόν το 1/3 του κόμικ!!! Ε όχι, νισάφι πια!!!

Ακόμα κι ο κακός είναι ένας ξενέρωτος μεταπτυχιακός της Αρχιτεκτονικής, που γλείψε-γλείψε και όχι γλύψε-γλύψε, κατάφερε να φτάσε ίσαμε τ' αυτί του Καίσαρος. Περισσότερο, τον κόβω για μοναχογιό, καμιάς ξαδέρφης Του.

Ορθογώνιους. Κακομαθημένος και
φλούφλης, όπως ακριβώς φαίνεται...
Στο μήκος και στο πλάτος της καριέρας του, μπορεί να την έχει
ζωγραφίσει ίσαμε και 17 φορές αυτή τη σκηνή, ο Uderzo-ς.
Πολύ πιθανό να τον καύλωνε κάπως...

Τουρλού #2

Σινεμασκόπ, Τεκνικολόρ, Πανοραμίξ...

Η πρώτη σελίδα είναι, σε αντίθεση με τη συνέχεια, επική κι ίσως αυτό είναι και μια ειρωνία, συνειδητή και μέσα στους σκοπούς του πολυδαίδαλου και αναρχο-αυτόνομου Goscinny. Είναι, επιπλέον, ένα από τα στοιχεία που ξεχώριζαν στον Αστερίξ: η αντίθεση, ανάμεσα στην απόλυτη καρικατούρα από τη μία και την απόλυτη ρωμαϊκή αρχιτεκτονική από την άλλη, επιμελημένη με την ακρίβεια ενός πραγματικού αρχιτέκτονα. Όταν ήμουν μικρός έχασκα σα χάνος, μπροστά σ' αυτά τα πανοράματα. Δε πίστευα τι έβλεπα. Μου φαινόταν εντελώς παράταιρο το ίδιο χέρι που σχεδίαζε τη μυτόγκα του Αστερίξ, ότι μπορούσε να φτιάξει ετούτες τις επικές αναπαραστάσεις. Κοιτούσα σα μύωπας τα παραθυράκια, τους κιονίσκους, τα δεντράκια και τα σάλια μου τρέχαν ως ποτάμι, θα μου σάλευε, όχι όχι δεν είναι δυνατόν! Τα πάντα ήταν τέλεια, τέλεια, τέλειααααα!!!

Σήμερα, φυσικά, που έχω μεγαλώσει κι έχω αποξηρανθεί, μπορώ μια χαρά να σου βρω ατέλειες. Αλλά δεν ξέρω αν αυτό, τελικά, είναι κέρδος και μάλλον για χαμένος νιώθω.

Τουρλού #3

Μία από εκείνες τις καρικατούρες, που παραπέμπουν σε υπαρκτό, αλλά τελείως αδιάφορο πρόσωπο, για μας τους γήινους Έλληνες του 2016.

Guy Lux = Τηλε-παρουσιαστής και παραγωγός των sixties. Χεστήκαμε; Αυτή η
λεπτομέρεια κατακρυμνίζει τη διαχρονικότητα του Αστερίξ, αλλά μάλλον ο τύπος
θα πρέπει να τρέλαινε, βαθιά και αθεράπευτα, τη νοικοκυρά της εποχής εκείνης ...

Τουρλού #4 

Το χιούμορ του Αστερίξ ήταν πάντα φλώρικο. Είναι περίεργο, όταν σκέφτεσαι πως Αστερίξ, Λούκυ Λουκ και Ιζνογκούντ, όντας δημιουργίες του ίδιου ανθρώπου, έχουν τόσο μα τόσο διαφορετικό χιούμορ. Αλλά του Αστερίξ είναι φλώρικο, τελείωσε. Δεν διακατέχεται - συνήθως - από ειρωνία, υποννοούμενα, εξυπναδιές, σαρκασμό, διπλές αναγνώσεις. Είναι ευθύ, απλοϊκό και χαλαρό, σαν τις καρπαζιές που ανταλάσσουν μεταξύ τους οι Γαλάτες ή σαν τ' αστεία που λένε τα πεντάχρονα ή τ' ανέκδοτα που διαβάζαμε κάποτε στο μικρό Μίκυ. Σε μια άλλη ανάγνωση, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για καθωσπρέπει αστικό χιούμορ 60 χρόνια πριν. Δε μιλάω, ωστόσο, υποτιμητικά. Δεν είναι κακό να μην είναι κάτι χοντροκομμένο, χυδαίο ή παραληρηματικό. Είναι, επιπλέον, κι ένας από τους λόγους, που καθιστούν τον Αστερίξ κατάλληλο τόσο για το χασάπη, όσο και για το δάσκαλο, τόσο για το ισοβίτη, όσο και για τον παπά της ενορίας. Κανείς δε θίγεται, όλοι χαμογελούν εξίσου και ως προς αυτό, ο Αστερίξ καθίσταται ενοποιητικό στοιχείο της κοινωνίας, με ό,τι κριτική μπορεί κανείς να του ασκήσει ως προς αυτό.

Κατ' εξαίρεση, όμως, το χιούμορ γίνεται κάποτε εξαίσιο ή διακριτικό, όπως εδώ...

Λεγεωνάριοι σε όλο το μεγαλείο τους! Το χιούμορ του Αστερίξ, όταν είναι καλό,
δε σε κάνει να ξεκαρδίζεσαι, αλλά να χαμογελάς σαν πολιτισμένος άνθρωπος...
Το καρέ αυτό διαβάζεται σε συνδυασμό
με τα προηγούμενα, ωστόσο ο διστακτικός,
ξαγρυπνισμένος κόκορας είναι όλα τα λεφτά...

Τουρλού #5 

Δε λέω πως ήταν, απαραίτητα, πρόθεση του καλλιτέχνη, ωστόσο η φυσιογνωμία της παρακάτω Ρωμαίας, μου φέρνει έντονα στο νου τη Σοφία Λόρεν...


Μάτι ανοδικό, χείλος καθοδικό, η μύτη μας τα χαλάει λίγο. Κι όμως, είναι παράδοξο, καθώς στη
δεξιά φωτό-ανφάς-παρά-πέντε η μύτη της Σοφίτσας ξεγελά και δίνει μια ιδέα γαμψότητος,
η οποία ωστόσο εξαφανίζεται στο προφίλ. Πολύ πιθανό να ευθύνεται το σχήμα των ρωθώνων
γι' αυτό κι όχι της μύτης ολάκερης. Η πλαστική μάλλον αποκλείεται, καθώς δεν υπάρχει φωτογραφία
της Σοφούλας - όσο πίσω και να πας - που να μαρτυρά τ' αντίθετα. Ζωή να 'χε, ήτανε large τύπισσα...

Τουρλού #6

Αυτό είναι το συνηθισμένο χιούμορ του Αστερίξ. Ξύλο, φασαρία και χεσμένοι Ρωμαίοι. Όχι κάτι ιδιαίτερο. Σε ολόκληρη σελίδα δεν διαβάζει κανείς κάτι πραγματικά έξυπνο. Χαμογελάμε κυρίως γιατί έτσι πρέπει, όπως χειροκροτάμε ενίοτε στο θέατρο ή σταυροκοπιόμαστε στη λειτουργία (όσοι πάνε, τέλος πάντων).

Χαχαχα τι πλάκα...

Τουρλού #7

Κι εδώ θα κλείσουμε και λέω να κλείσουμε με κάτι όμορφο...

Ένα πολύ όμορφο σχέδιο, από τον Uderzo. Μαγικό και σχεδόν μελαγχολικό...

Ακόμα και στην καταστροφή, ένα ταλέντο χρειάζεται, να πούμε. Παρατηρήστε πόσο πειστικά
δίνεται η προοπτική της γκρεμοτσακισμένης στέγης και του σκελετού. Φαίνεται απλό, ε; αλλά
μόνο εμείς οι μεγάλοι καλλιτέχνες διακρίνουμε αυτές τις λεπτομέρειες...

Ας κλείσουμε μ' ένα ξεροψημένο αγριογούρουνο, μα τον Μπελενό. Έτσι για το καλό...

No comments:

Post a Comment