ΑΣΤΕΡΙΞ - Αν το δηλώσεις μπορείς να το σώσεις... [Μέρος Δεύτερον]

Τι μπορεί να πει κανείς για τον Uderzo;; Τι μπορεί να πει, ώστε να γεμίσει μιαν ανάρτηση ακόμη, να περάσει η ώρα;; Το μόνο κακό με τον Uderzo είναι ότι κακομεγάλωσε, στερημένος από τη συντροφιά του καλού Goscinny. Η γραμμή του χαλάρωσε, πλαδάρεψε, σχεδόν σα να βαριόταν να ζωγραφίσει. Ή σχεδόν σαν η πρεσβυωπία να του επέβαλε το δικό της ύφος, αντί να της δώσει να καταλάβει. Τα σώματα κάπως μάκρυναν, έχασαν τις αναλογίες τους, περνούσαν κάποιας μορφής δεύτερη εφηβεία, όταν τα σώματα αλλοιώνονται ασύμμετρα, παράδοξα, έτσι ώστε ούτε άντρα μπορείς να πεις τ' αγόρι, ούτε γυναίκα το κορίτσι, αλλά ούτε και παιδιά μπορείς να τα πεις, κακόχρονο να 'χουνε, ώσπου βγαίνουν κάτι βυζιά περίεργα, που μια κοιτάς τα βυζιά και μια το χωροφύλακα. Όμως, ούτε για δεύτερη εφηβεία πρόκειται, ούτε για τρίτη, ούτε αηδίες. Εκείνο που δεν έβλεπες πια στα σχέδια ήταν η αγάπη ή έστω κάποιο μεράκι. Σαν τα γεροντικά φιλιά: σου θυμίζουν σάλια, ρυτίδες και πότε θα τελειώσουν, να πάρω το μάγουλό μου να το σαπουνίσω.

Αλλα στην Κατοικία των Θεών o Uderzo είναι ώριμος, είναι μεγάλος, είναι τεράστιος, είναι μαέστρος, μάγιστρος, μασόνος και Μπριζίτ Μπαρντό μαζί. Ο λεγάμενος είναι, στη φάση του αυτή, ένας από τους μεγαλύτερους τεχνίτες της καρικατούρας, που έχουν περάσει απ' την ευρωπαϊκή σκηνή. Οι ήρωές του είναι εκφραστικοί, πλούσιοι, πλαστικοί. Τα σώματά τους στέρεα, άριστα δουλεμένα σε αναλογίες και ανατομίες. Γι' αυτό ακριβώς, είναι μειωτικό να τις πούμε καρτουνίστικες, καθώς ο καρτουνίστας χρησιμοποιεί την ανατομία σα δούλα του, όταν ο Uderzo την υπηρετεί σαν πιστός και λάτρης.

Άριστη καρικατούρα του Καίσαρος τω Καίσαρι, σε δύο εκφραστικά ενσταντανέ.
Ποιος; ποιος μπορεί να πει κακή κουβέντα;;

Οι γραμμές του ώριμου Uderzo δεν είναι καν γραμμές, είναι μικρά ρυάκια μελάνης που κυλούν αβίαστα σε κοίτες λαξεμένες σχεδόν από αιώνες, είναι μινουέτα ή σκέρτσα ενός Μότζαρτ του χαρτιού. Ο Uderzo κάνει αυτό που λένε μερικοί μεταφυσικοί για τη δημιουργία του καλλιτέχνη: δεν δημιουργεί εκ του μηδενός, παρά ανακαλύπτει μορφές, που υπήρχαν εκεί πολύ πριν απ' αυτόν και τον περίμεναν. Ο κόσμος του μικρού γαλατικού χωριού και όλες εκείνες οι αμέτρητες φυσιογνωμίες, που τον πλαισιώνουν, θαρρείς πως ήταν από πάντα. Αυτό, όμως, προκειμένου να συμβεί, χρειάζεται το έργο εκείνο να είναι τόσο συμπαγές και πλήρες, ώστε να καθίσταται τελικά αυτόνομο, ανεξάρτητο από την πραγματικότητα που το δημιούργησε. Αποτελεί πια από μόνο του μια δεύτερη ή τρίτη ή πολλαπλή πραγματικότητα, παράλληλη και δίχως καμία ανάγκη αναφοράς πια σε ό,τι τη δημιούργησε. Όταν ο Uderzo και ο Goscinny συναντήθηκαν μεγαλούργησαν, σε μια συνεργασία που έχει πια χαραχτεί στα Χρονικά. Οπότε πάμε να τους θάψουμε τώρα.

Τουρλού #1

Ή μάλλον τι να θάψουμε; Ψέμματα. Η Κατοικία των Θεών - είπαμε στην προηγούμενη ανάρτηση - έχει λίγη πλάκα, αλλά είναι αρκετά βαρετή ή αδιάφορη ακόμα και για να τη θάψεις. Έχεις μια-δυο καλές ιδέες, τις οποίες όμως αναμασάει ξανά και ξανά και ξανά και...

Αυτή η ιστορία με τα δέντρα, ράβε-ξήλωνε, τσεκούρι-αναδάσωση, τραβάει 15 !!! ολόκληρες σελίδες!!! 15 στις 48 δηλαδή 31,25%, σχεδόν το 1/3 του κόμικ!!! Ε όχι, νισάφι πια!!!

Ακόμα κι ο κακός είναι ένας ξενέρωτος μεταπτυχιακός της Αρχιτεκτονικής, που γλείψε-γλείψε και όχι γλύψε-γλύψε, κατάφερε να φτάσε ίσαμε τ' αυτί του Καίσαρος. Περισσότερο, τον κόβω για μοναχογιό, καμιάς ξαδέρφης Του.

Ορθογώνιους. Κακομαθημένος και
φλούφλης, όπως ακριβώς φαίνεται...

Στο μήκος και στο πλάτος της καριέρας του, μπορεί να την έχει
ζωγραφίσει ίσαμε και 17 φορές αυτή τη σκηνή, ο Uderzo-ς.
Πολύ πιθανό να τον καύλωνε κάπως...

Τουρλού #2

Σινεμασκόπ, Τεκνικολόρ, Πανοραμίξ...

Η πρώτη σελίδα είναι, σε αντίθεση με τη συνέχεια, επική κι ίσως αυτό είναι και μια ειρωνία, συνειδητή και μέσα στους σκοπούς του πολυδαίδαλου και αναρχο-αυτόνομου Goscinny. Είναι, επιπλέον, ένα από τα στοιχεία που ξεχώριζαν στον Αστερίξ: η αντίθεση, ανάμεσα στην απόλυτη καρικατούρα από τη μία και την απόλυτη ρωμαϊκή αρχιτεκτονική από την άλλη, επιμελημένη με την ακρίβεια ενός πραγματικού αρχιτέκτονα. Όταν ήμουν μικρός έχασκα σα χάνος, μπροστά σ' αυτά τα πανοράματα. Δε πίστευα τι έβλεπα. Μου φαινόταν εντελώς παράταιρο το ίδιο χέρι που σχεδίαζε τη μυτόγκα του Αστερίξ, ότι μπορούσε να φτιάξει ετούτες τις επικές αναπαραστάσεις. Κοιτούσα σα μύωπας τα παραθυράκια, τους κιονίσκους, τα δεντράκια και τα σάλια μου τρέχαν ως ποτάμι, θα μου σάλευε, όχι όχι δεν είναι δυνατόν! Τα πάντα ήταν τέλεια, τέλεια, τέλειααααα!!!

Σήμερα, φυσικά, που έχω μεγαλώσει κι έχω αποξηρανθεί, μπορώ μια χαρά να σου βρω ατέλειες. Αλλά δεν ξέρω αν αυτό, τελικά, είναι κέρδος και μάλλον για χαμένος νιώθω.

Τουρλού #3

Μία από εκείνες τις καρικατούρες, που παραπέμπουν σε υπαρκτό, αλλά τελείως αδιάφορο πρόσωπο, για μας τους γήινους Έλληνες του 2016.

Guy Lux = Τηλε-παρουσιαστής και παραγωγός των sixties. Χεστήκαμε; Αυτή η
λεπτομέρεια κατακρυμνίζει τη διαχρονικότητα του Αστερίξ, αλλά μάλλον ο τύπος
θα πρέπει να τρέλαινε, βαθιά και αθεράπευτα, τη νοικοκυρά της εποχής εκείνης ...

Τουρλού #4 

Το χιούμορ του Αστερίξ ήταν πάντα φλώρικο. Είναι περίεργο, όταν σκέφτεσαι πως Αστερίξ, Λούκυ Λουκ και Ιζνογκούντ, όντας δημιουργίες του ίδιου ανθρώπου, έχουν τόσο μα τόσο διαφορετικό χιούμορ. Αλλά του Αστερίξ είναι φλώρικο, τελείωσε. Δεν διακατέχεται - συνήθως - από ειρωνία, υποννοούμενα, εξυπναδιές, σαρκασμό, διπλές αναγνώσεις. Είναι ευθύ, απλοϊκό και χαλαρό, σαν τις καρπαζιές που ανταλάσσουν μεταξύ τους οι Γαλάτες ή σαν τ' αστεία που λένε τα πεντάχρονα ή τ' ανέκδοτα που διαβάζαμε κάποτε στο μικρό Μίκυ. Σε μια άλλη ανάγνωση, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για καθωσπρέπει αστικό χιούμορ 60 χρόνια πριν. Δε μιλάω, ωστόσο, υποτιμητικά. Δεν είναι κακό να μην είναι κάτι χοντροκομμένο, χυδαίο ή παραληρηματικό. Είναι, επιπλέον, κι ένας από τους λόγους, που καθιστούν τον Αστερίξ κατάλληλο τόσο για το χασάπη, όσο και για το δάσκαλο, τόσο για το ισοβίτη, όσο και για τον παπά της ενορίας. Κανείς δε θίγεται, όλοι χαμογελούν εξίσου και ως προς αυτό, ο Αστερίξ καθίσταται ενοποιητικό στοιχείο της κοινωνίας, με ό,τι κριτική μπορεί κανείς να του ασκήσει ως προς αυτό.

Κατ' εξαίρεση, όμως, το χιούμορ γίνεται κάποτε εξαίσιο ή διακριτικό, όπως εδώ...

Λεγεωνάριοι σε όλο το μεγαλείο τους! Το χιούμορ του Αστερίξ, όταν είναι καλό,
δε σε κάνει να ξεκαρδίζεσαι, αλλά να χαμογελάς σαν πολιτισμένος άνθρωπος...

Το καρέ αυτό διαβάζεται σε συνδυασμό
με τα προηγούμενα, ωστόσο ο διστακτικός,
ξαγρυπνισμένος κόκορας είναι όλα τα λεφτά...

Τουρλού #5 

Δε λέω πως ήταν, απαραίτητα, πρόθεση του καλλιτέχνη, ωστόσο η φυσιογνωμία της παρακάτω Ρωμαίας, μου φέρνει έντονα στο νου τη Σοφία Λόρεν...

Μάτι ανοδικό, χείλος καθοδικό, η μύτη μας τα χαλάει λίγο. Κι όμως, είναι παράδοξο, καθώς στη
δεξιά φωτό-ανφάς-παρά-πέντε η μύτη της Σοφίτσας ξεγελά και δίνει μια ιδέα γαμψότητος,
η οποία ωστόσο εξαφανίζεται στο προφίλ. Πολύ πιθανό να ευθύνεται το σχήμα των ρωθώνων
γι' αυτό κι όχι της μύτης ολάκερης. Η πλαστική μάλλον αποκλείεται, καθώς δεν υπάρχει φωτογραφία
της Σοφούλας - όσο πίσω και να πας - που να μαρτυρά τ' αντίθετα. Ζωή να 'χε, ήτανε large τύπισσα...

Τουρλού #6

Αυτό είναι το συνηθισμένο χιούμορ του Αστερίξ. Ξύλο, φασαρία και χεσμένοι Ρωμαίοι. Όχι κάτι ιδιαίτερο. Σε ολόκληρη σελίδα δεν διαβάζει κανείς κάτι πραγματικά έξυπνο. Χαμογελάμε κυρίως γιατί έτσι πρέπει, όπως χειροκροτάμε ενίοτε στο θέατρο ή σταυροκοπιόμαστε στη λειτουργία (όσοι πάνε, τέλος πάντων).

Χαχαχα τι πλάκα...

Τουρλού #7

Κι εδώ θα κλείσουμε και λέω να κλείσουμε με κάτι όμορφο...

Ένα πολύ όμορφο σχέδιο, από τον Uderzo. Μαγικό και σχεδόν μελαγχολικό...

Ακόμα και στην καταστροφή, ένα ταλέντο χρειάζεται, να πούμε. Παρατηρήστε πόσο πειστικά
δίνεται η προοπτική της γκρεμοτσακισμένης στέγης και του σκελετού. Φαίνεται απλό, ε; αλλά
μόνο εμείς οι μεγάλοι καλλιτέχνες διακρίνουμε αυτές τις λεπτομέρειες...

Ας κλείσουμε μ' ένα ξεροψημένο αγριογούρουνο, μα τον Μπελενό. Έτσι για το καλό...

ΑΣΤΕΡΙΞ - Αν το δηλώσεις μπορείς να το σώσεις...

Τι να πει κανείς για τον ΑΣΤΕΡΙΞ; Είναι σα να πιάνεις τ' όνομα του Θεού επί ματαίω! Όπως η λέξη "μικυμάους" έφτασε να σημαίνει όλη τη μινιμάλ παραγωγή, έτσι κι ο Αστερίξ ήταν το σύμβολο του μεγάλου και ποιοτικού, αυτού που πλήρωνες κάτι παραπάνω, αλλά οκ, τα 'βγαζε τα λεφτά του. Είχε και την ιστορία του και τα λατινικά του και τη παιδαγωγικό-διδακτική του. Ο Αστερίξ ήταν το σύμβολο μιας Γαλλίας ευρωπαίας, φωτεινής, αστικής μπροστάρισσας, μιας Γαλλίας που γούσταρε και τιμούσε τις κατά τόπους γραφικότητες στην αγκαλιά μιας Pax Romana του πολιτισμού και της ποιότητας. Ή τέλος πάντων, αυτό που κάθε αστός ονειρεύτηκε για μερικές δεκαετίες. Ήταν ο Ντε Γκολ και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής των κόμιξ. Θα μπορούσες, δίχως ντροπές και νάζια, να το πλασάρεις στη δρύινη βιβλιοθήκη σου, ανάμεσα στα Άπαντα του Φρόιντ και το Έγκλημα και Τιμωρία. Κι αυτό το σκασμένο θα στεκόταν εκεί επάξια και περηφάνα, συνομιλώντας με Ουγκούς και Γκαίτεδες, σαν ίσος προς ίσους. Ο Αστερίξ ήταν συνένοχος (συμβολικά, όχι με αυστηρά λαογραφικά κριτήρια) σε κάτι αντίστοιχο με αυτό, που λένε πως έκανε ο Χιώτης στο μπουζούκι: πάτησε κάτω τον κάθε "ευτελή", φτωχομπινέ Καραγκιόζη κι έβαλε τη λαϊκή αφήγηση στο αστικό σαλόνι. Γιατί ο Αστερίξ μπορεί να μην έπαιζε πιάνο, τα γαλλικά του όμως ήταν άπταιστα. Αλλά, πάλι, μπορεί και να λέω μαλακίες - μάλλον - γιατί τότε τι έκαναν τα "Κλασικά Εικονογραφημένα" ή δεν ξερωγώ τι άλλο, δε μου 'ρχεται τώρα στο μυαλό;

Για μένα, ωστόσο, ήτανε κάτι περισσότερο ή διαφορετικότερο: ήταν η παρθενική μύηση σ' έναν κόσμο, που ξεπερνούσε το Μίκυ, το Ποπάυ, το Μπλεκ, το Αγόρι, τη Βαβούρα, το Φασόλα, τον Τιραμόλα ή το Σεραφίνο. Σ' έναν κόσμο, που οι ιστορίες απλώνονταν σε πελώρια φύλλα κι εκτείνονταν σε 48 ή σε 64 σελίδες. Με σενάρια, σαφώς πιο δουλεμένα και ήρωες σαφώς πιο στέρεους. Σ' έναν κόσμο, όπου διέκρινες με μια θολή βεβαιότητα, ν' απλώνεται μια άλλη ποιότητα δημιουργίας. Ίσως όχι απαραίτητα ανώτερη - καθώς πολλές ιστορίες και δημιουργοί πχ. του Μίκυ έχουν μείνει κλασικοί, στον αιώνα-των-αιώνων-αμήν - ωστόσο μια ποιότητα άλλη. Το κόμικ δεν ήταν πια μικυμάους, ήταν Τέχνη. Κι όμως, τελικά, εκείνο που μέτρησε πολύ περισσότερο ήταν η ιδιαίτερη φύση κι ο μυστικισμός της ανακάλυψης.

Μια χούφτα τεύχη, κιτρινισμένα και φθαρμένα στις άκρες τους, στοιβαγμένα στα σκοτεινά, ασφυκτικά γεμάτα ντουλάπια του οικογενειακού συνθέτου - καθότι ο χώρος λιγοστός στην παλιά, μητρική μονοκατοικία. Στοιβαγμένα - όπως ακριβώς περιγράφω λίγο νωρίτερα - καταμεσίς ενός ετερόκλητου πλήθους, ενός αχταρμά βιβλίων, περιοδικών κι εντύπων. Ενός αχταρμά ασύλληπτα πλούσιου σε ερεθίσματα, που αγκάλιαζε από Τσελεμεντέδες μέχρι Τολστόη και Ντοστογιέφσκη, από την Εγκυκλοπαίδεια Υγείας μέχρι τη Διάπλαση των Παίδων, από Έριχ Φον Ντάινεκεν μέχρι την Εγκυκλοπαίδεια του Ηλίου, από το Ανεξήγητο και τα Μυστήρια του Σύμπαντος - όπου και ανακάλυψα την επιστημονική Φαντασία και το Μάκη Πανώριο - ως τον Αγώνα του Χίτλερ, από το Νίκο Τσιφόρο μέχρι τους Μεγάλους Μύστες του Συρέ κι από το Γιάννη Σκαρίμπα ίσαμε την Πολιτεία του Πλάτωνα. Μέσα σ' αυτό το λιλιπούτειο - μα τέλειο σε αναλογίες - παλαιο-βιβλιοπωλείο, στριμωγμένοι σε σχετικά φθαρμένες ήδη εκδόσεις, κρύβονταν ένας αριθμός τόμων Αστερίξ, Ιζνογκούντ (Anglo-Hellenic Agency, Τάσος Ψαρόπουλος :P) και μερικά Σούπερ Λάκυ - που πολύ αργότερα είχε μια σύντομη κυκλοφορία ως Μαυρογένης. Ίσως ακόμη κάποια Λούκυ Λουκ ή Τεντέν, αλλά ο χρόνος έχει πια ξεθωριάσει τις περισσότερες μνήμες ή πάλι τις έχει ανακατώσει μεταξύ τους, σ' ένα ωχρο-κίτρινο ομογενοποιημένο πολτό χαμένης παιδικότητας.

Από τότε, τα κόμιξ χαράκτηκαν πια στην ψυχή μου, ως εφάμιλλα της λογοτεχνίας και της τέχνης. Συνδυασμένα με το μυστήριο της ανακάλυψης, τόσο στον τόπο (οικογενειακά ερμάρια), όσο και στο χρόνο (η αφήγηση καθαυτή), τα κατέστησαν αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξής μου, σε όποια τερατώδη μορφή κι αν πήρε αυτή στο πέρασμα των χρόνων. Κι ήταν από τότε, που ο Αστερίξ δεν έγινε, αλλά γεννήθηκε διαμιάς ως σύμβολο.

Αυτά με τους συναισθηματισμούς και την Ιστορία. Πάμε τώρα να κυλιστούμε, πάλι, στα σκατά και τη βωμολοχία. Το πρώτο - τυχαία - τεύχος, που ξανάπιασα για τις "ανάγκες" ετουτουνού του blog, είναι "Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ". Φυσικά UDERZO και GOSCINNY. Από τα πλέον μέτρια Αστερίξ, καθώς - τώρα το σκέφτομαι, γιατί δεν ήξερα τι να γράψω - στο μεγαλύτερο μέρος του αναμασά τα ίδια και τα ίδια κι έτσι οι σελίδες περνούν δίχως το σενάριο ν' αποκτήσει έκταση ή όγκο. Είναι από εκείνες τις ιστορίες, που τις αισθάνομαι κατατίς κλειστοφοβικές, υπό την έννοια ότι αισθάνεσαι διαρκώς αμπαρωμένος στο ίδιο δωμάτιο, συντροφιά με την ίδια ιδέα, κι ούτε πόρτα ν' ανοίξεις έχει, ούτε παράθυρο. Γυρνάς γύρω-γύρω απ' το τραπεζάκι στο κέντρο, φυσάς και ξεφυσάς μια πνιγηρή ατμόσφαιρα ντεζαβού κι όταν τελειώσει πια η ιστορία, ψάχνεις μήπως βρεις τίποτ' άλλο να διαβάσεις, να περάσει η ώρα σου.

Αριστερά το πρωτότυπο εξώφυλλο (η έκδοση είναι πολύ μεταγενέστερη, αλλά δεν είχα αντίτυπο
εκείνης της εποχής). Δεξιά, εκείνη η μαλακία, που αποφάσισε να κάνει η ΜΑΜΟΥΘΚΟΜΙΞ όταν,
προφανώς, πήρε τα δικαιώματα των ελληνικών εκδόσεων. Πόσο μου 'χε κακοφανεί, πόσο!!
Αλήθεια, σας έχω πει πόσο μου 'χε κακοφανεί;; Τεσπά, τώρα, καθώς τα ξαναχαζεύω, σκέφτομαι ότι
χμμμ not bad, not bad at all! έδωσαν μια νέα πνοή και τραβούσαν πιο εύκολα το μάτι, χρωματικά,
ανάμεσα στα βαρυφορτωμένα ράφια των περιπτερο-ψιλικατζίδικων. Αλλά ρε φίλε, πλερώ και
διαβά και γουστάρω και το πρωτότυπο. Χώσε το κάπου μέσα, οπουδήποτε,  στο δευτερόφυλλο,
στα περιεχόμενα θες, κάν' το δώρο πόστερ στην τελική (ωχ, γαμάτη ιδέα;;;) ...

Φυσικά και τα παραλέω, φυσικά και υπάρχουν καλά στοιχεία. Αλλά αυτό τι να λέει; Όταν έχεις να κάνεις με τέτοιους Γίγαντες (μιλάμε για τότε, γιατί μετά ο Goscinny πρόλαβε και πέθανε, αλλά ο Uderzo την πάτησε, γέρασε κι έπαθε μαλάκυνση), να λάμπουν ακόμα και στη μετριότητά τους είναι το πιο φυσικό κι αναμενόμενο πράγμα, στον κόσμο. Όταν ξεχέζεις κάποιον δεν τον ξεχέζεις γιατί είναι στ' αλήθεια κουράδας. Κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ ταπεινό. Τον ξεχέζεις γιατί ξέρεις τι να περιμένεις απ' αυτόν ή τι μπορεί να δώσει και δεν το δίνει, ο βρωμο-σκατούλης. Αλλά πάντα με αγάπη και σεβασμό, όλα ετούτα!

Εντάξει, για να μην τραβήξει πολύ, ετούτη η ανάρτηση, θα την ονομάσω 1ο μέρος και στη συνέχεια θα προχωρήσω σε μιαν άλλη, που θα την ονομάσω 2ο μέρος. Δεν είναι πολύ έξυπνη η ιδέα μου; Τώρα τη σκέφτηκα...

Υ.Γ. Μέσα σ' όλα αυτά, άλλη μια σημαντική αιτία που τα μεγαλόσχημα κόμιξ ξεχώριζαν εύκολα, ήταν και το γεγονός πως όλες οι σελίδες ήταν πλούσια χρωματισμένες. ΟΛΕΣ!!! Σε αντίθεση, φυσικά, με τις μικρόσχημες, εβδομαδιαίες εκδόσεις, όπου εναλάσσονταν - γραφικά ομολογώ - ασπρόμαυρα με χρωματιστά δισέλιδα, δίχως απαραίτητα ν' αποτελούν τα τελευταία τίποτα οργασμούς των αισθήσεων. Παρά εξαντλούνταν φυσικά σε τετραχρωμίες ή 5-10 τυποποιημένες αποχρώσεις, που κι ένα τρίχρονο θα μπορούσε να κατονομάσει. Απέναντι σ' αυτά, ο Αστερίξ φάνταζε φυσικά Ρολς Ρόυς, με δερμάτινα σαλόνια και δροσερή σαμπάνια, στο φιξ μπαράκι του πίσω καθίσματος.

SANDMAN - 30 και 1 λόγοι για να πάτε σ' άλλο blog...

Πρόσφατα, έπεσε στην αντίληψή μου, πως δεν έχω καλή αντίληψη. Ούτε καλή μνήμη. Πρόσφατα, έπεσε στην αντίληψή μου, πως δεν έχω καλή αντίληψη. Ούτε καλή μνήμη. Πρόσφατα... εντάξει, παρακρύωσε! Λοιπόν, πρόσφατα έπεσε στην αντίληψή μου κι αυτή η ΕΠΙΚΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ (σε ύψος, ύφος και περιεχόμενο) παρουσίαση και ανάλυση του NEIL GAIMAN για το comic "ΤΟ ΦΟΝΙΚΟ ΚΟΥΝΕΛΙ" του SANDMAN. Ή κάπως έτσι, δεν κατάλαβα. Εδώ και χρόνια, έχω υποσχεθεί στο αθέατο κοινό μου, ότι δραττόμενος των ευκαιριών, θα εμπλουτίζω ετούτη τη σιχαμερή γωνιά με άρθρα και άλλων κακομοίρηδων, εκτός από μένα. Έτσι, φυσικά, θα νιώθω λιγότερο κακομοίρης ο ίδιος, λιγότερο εγωιστής και περσότερο μεγαλόκαρδος και large τύπος.

Επειδή, όπως, έγραψα το άρθρο είναι ΕΠΙΚΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ δεν είναι εύκολο να το αντιγράψω ολόκληρο εδώ, όχι φυσικά εξαιτίας του κειμένου, μα περισσότερο εξαιτίας της βαρεμάρας να επιμεληθώ τη σωστή μεταφορά όλου αυτού του πλήθους εικόνων, τις οποίες παραθέτει υπεύθυνα και με μεράκι ο υπεύθυνος μερακλής. Έτσι, άμα το πρωτότυπο blog κλείσει λόγω Θανάτου, Μορφέα ή Ντελιρίου, όλα αυτά τα όμορφα που γράφει θα διαλυθούν, θ' αφανιστούν σαν τούτο το άυλο θέαμα κι ούτε πίσω άχνα δε θ' αφήσουν.

Τέλος πάντων, χεστήκαμε καθώς (α) εγώ θα το τυπώσω και θα το έχω καθόλη τη διάρκεια του βίου μου σα σημείο αναφοράς και (β) τα πάντα κάποτε πεθαίνουν κι έτσι αποτίνω φόρο τιμής στη φθαρτότητα, στη θνητότητα και στη βασιλόπιτα. Παρακάτω, θ' αρκεστώ να σας τρίψω στη μούρη μονάχα την εισαγωγή του, μια εικονίτσα κράχτη και το link. Τα υπόλοιπα να τα κάνετε μόνοι σας. Άντε και σε μια κρίση μεγαλοψυχίας, αποφάσισα να σας παραθέσω και τους 30 + 1 λόγους, να μην τρέχετε. Ε; Δεν αξίζω τώρα ίσαμε και πενηνταεφτά ευρώ σε λογαριασμό που θα σας ανακοινωθεί εν ευθέτω χρόνω. ε; δεν αξίζω; ε; ε;

Αυτά. Επιφυλάσσομαι κάποτε να συμπληρώσω την επιμελημένη ετούτη ανάλυση του καλόπαιδου και με τον πατροπαράδοτο, εθιμοτυπικό μου σαρκασμό. Καλή περιήγηση...

30 και Ένας Λόγοι για να διαβάσετε το Sandman
από το Φονικό  Κουνέλι

«Κάποιες φορές βλέπεις στον ύπνο σου πως πέφτεις. Τρία πράγματα μπορούν να συμβούν τότε. Το πρώτο είναι να πέσεις – και η πτώση είναι επώδυνη. Το δεύτερο είναι να ξυπνήσεις – και να συνειδητοποιήσεις τότε πως ονειρευόσουν…»

«Και το τρίτο;»

«Το τρίτο είναι να πετάξεις. Γιατί πέφτοντας μαθαίνεις να πετάς».

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Πάμε πίσω στα Nineties. Η εποχή των Nirvana και του grunge. Των ρέιβ πάρτυ. Της Generation X. Της πτώσης του Τείχους. Της ιδιωτικής τηλεόρασης και των εισαγόμενων show. Των Simpsons και του Beavis & Butthead. Του Jurassic Park. Του ξέφρενου καταναλωτισμού και της μεγάλης ευφορικής ψευδαίσθησης. Η εποχή που οι Τρύπες έλεγαν σ’ ένα στιχάκι, κάπου: «η ζωή είναι μεγάλη, μη την κάνεις καρναβάλι».

Ήταν επίσης η εποχή που ο κόσμος των κόμικς γνώρισε ένα από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία του – ιστορία ενός αιώνα, που τώρα πλέον έβλεπε τους καρπούς της να ενηλικιώνονται. Ήταν μια σειρά που χάραξε ανεξίτηλο το όνομά της στα χρονικά της Ενάτης Τέχνης, ανοίγοντας δρόμους και ορίζοντες για πλήθος δημιουργών και έργων που θα ακολουθούσαν. Ένα έργο που ανέπνεε τον απατηλό-ονειρικό αέρα των 90’s, μα παράλληλα ζούσε πέρα από αυτά – πέρα από τις δεκαετίες, πέρα από τον χρόνο τον ίδιο.

Ο λόγος για το “Sandman” του Neil Gaiman.

Ξεκινώντας στα τέλη της δεκαετίας του 80 και εκτείνοντας την εκδοτική του διαδρομή μέχρι το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 90, το “Sandman” άφησε το δικό του αποτύπωμα στην παράξενη εκείνη εποχή του. Μην σας δίνεται όμως η εντύπωση πως πρόκειται απλά για ένα σπουδαίο έργο κόμικς – γιατί τότε μάλλον δεν γίνεται κατανοητό το νόημα αυτής της εισαγωγής. Το “Sandman” συνιστά αναμφίβολα μια εξαιρετική σειρά κόμικς – μα όχι μόνο. Η σημασία του απλώνεται πέρα από το μέσο – όπως κάποια είδη μουσικής ταυτίζονται με μια ολόκληρη εποχή, έτσι και η σειρά του Neil Gaiman έφτασε να χαράξει τους καιρούς της. Πρόκειται για ένα από τα κορυφαία πολιτισμικά παράγωγα μιας ολόκληρης δεκαετίας. Βρίσκεται εκεί ψηλά με τα κορυφαία καλλιτεχνικά έργα των καιρών του.

Και αν η εισαγωγή δεν σας έπεισε, ακολουθούν 30 και ένας λόγοι για τους οποίους οφείλετε να διαβάσετε το συγκεκριμένο έργο – ή να το ξαναδιαβάσετε, σε περίπτωση που έχουν περάσει πολλά χρόνια και το έχετε ξεχάσει. Και τότε τα λόγια αυτά θα ξεδιαλύνουν από πάνω τους τις νεφέλες του ονείρου και για λίγο έστω θα αποκαλυφτούν στην κανονική τους διάσταση – μέχρι το όνειρο να σας ταξιδέψει πάλι σε μυστήριες διαδρομές.

Τριάντα και ένας λόγοι για να διαβάσετε το “Sandman”… Το αφιέρωμά μας τώρα ξεκινά. Παρακαλώ περάστε στον κόσμο του Ονείρου.

1 #
Δεν έμοιαζε με κανένα άλλο mainstream comic των καιρών του

2 #
O Neil Gaiman είχε δάσκαλο τον κορυφαίο όλων

3 #
Ξεπέρασε τα σχεδιαστικά στεγανά του παρελθόντος, εκτοξεύοντας τα κόμικς σε νέες εικαστικές κατευθύνσεις

4 #
Υπήρξε η πρώτη αμιγώς εναλλακτική σειρά κόμικς που σημείωσε τόση μαζική επιτυχία

5 #
Κεντρικός ήρωας είναι ο Μορφέας

6 #
Πρωταγωνιστές είναι το Όνειρο, η Μοίρα, ο Θάνατος, η Επιθυμία, η Καταστροφή, η Απελπισία, το Ντελίριο

7 #
Πρόκειται για μια σύγχρονη Μυθοπλασία, στα πρότυπα της αρχαίας μυθολογικής και ποιητικής σκέψης

8 #
Χαρακτηρίστηκε ως «Σειρά Κόμικς για Διανοούμενους»

9 #
Στο “Sandman” οι χαρακτήρες βρίσκονται στο επίκεντρο, όχι η δράση

10 #
Στον κόσμο του Sandman, ακόμα και οι θεοί πεθαίνουν

11 #
Ο Θάνατος ποτέ δεν ήταν περισσότερο γοητευτικός

13 #
Έσπασε τα φράγματα της Φανταστικής Λογοτεχνίας

14 #
Ταυτόχρονα ριζώνει γερά στον Ρεαλισμό της εποχής του

16 #
Υπήρξε το πρώτο κόμικ το αναγνωστικό κοινό του οποίου ήταν κατά το ήμισυ γυναίκες

17 #
Οι χαρακτήρες είναι αληθινοί άνθρωποι, όχι στερεότυπα

18 #
Κατέχεται από μια εναλλακτική/post punk/goth αισθητική

19 #
Αγαπάει τα ταξίδια στον χρόνο

20 #
Παρακολουθεί την εξέλιξη του Σαίξπηρ

21 #
Ξεχειλίζει με υπέροχες, μικρές, αυτοτελείς ιστορίες

22 #
Περιλαμβάνει το “Ramadan”

23 #
Ποτέ ξανά δεν θα αντιμετωπίσετε τις γάτες σας με τον ίδιο τρόπο

24 #
Όταν θέλει γίνεται μια ανατριχιαστική ιστορία τρόμου – ρωτήστε τον Stephen King και τον Clive Barker

25 #
Περιλαμβάνει σκηνές όπως η ακόλουθη
Μήπως κάποτε να πατήσετε κι εκείνο το ρημάδι το link, πιο πάνω;

26 #
Ή όπως η ακόλουθη

27 #
Ή όπως η ακόλουθη

28 #
Ή όπως η ακόλουθη

29 #
Επηρέασε όλα τα κόμικς που έμελλε να ακολουθήσουν

30 #
Συμμετέχει πλήθος σπουδαίων εικονογράφων

31 #
Τέλος, πρόκειται για ένα έργο με θέμα του τα όνειρα

ΛΟΥΚΥ ΛΟΥΚ - Ψιλο-αδιάφορη Αποστολή

Καιρό έχουμε να τα πούμε ε; Το ξέρω ότι χεστήκατε και είναι αμοιβαίο. Σας αγαπώ τόσο, όλους εσάς τους ανύπαρκτους αναγνώστες μου. Πάμε, λοιπόν...

Η "ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ" δεν είναι από τα καλύτερα Λούκυ, αλλά έχει τουλάχιστον αξιοπρεπέστατο Λουκ. Μπορεί σε μια βδομάδα να μην το θυμάσαι καν, ωστόσο όταν τρίβεσαι μαζί του (στο γραφείο, στο μπάνιο ή στο ντιβάνι) κυλάει γλυκά σα μελωμένο ύδωρ και τρυφερά σα μεταξωτό μπαμπάκι (sic). Είναι η ώριμη κατάκτηση μιας αγαστούς συνεργασίας, μεταξύ δύο κορυφαίων. Εννοώ των GOSCINNY και MORRIS, για τους πανίβλακες. Αν χωρίς να προσπαθήσουν πολύ καταφέρνουν αυτό το αποτέλεσμα, τι να πει κανείς για άλλες τους δημιουργίες, ολοκληρωμένες από κάθε άποψη;

Άρα λεπόν, πού ακριβώς υστερεί ετούτη; Δύσκολο να το ορίσεις με χειρουργική ακρίβεια (δε λέω μαθηματική, γιατί ετούτη είναι άφταστη). Η κεντρική ιδέα δεν είναι πιο απλοϊκή από άλλες αντίστοιχες. Ούτε υστερεί σε γκαγκ κι ευφυολογήματα. Άρα τι; Τι μπορεί να φταίει; Μήπως που ο Μπίλυς δεν είναι κι από τους πλέον αγαπημένους μου ήρωες; Γιατί όμως αυτό; Να, ίσως εδώ κάτι να υπάρχει, κάτι να κρύβεται. Αν κάτσει να περιεργαστεί κανείς, μια στάλλα, τους βασικούς πρωταγωνιστές, πιθανότατα να διακρίνει μια ρηχότητα, που ξεπερνάει τις κομιξικές αφαιρέσεις. Μια ρηχότητα δηλαδή υπέρ του δέοντος και συνεπώς αδιάφορη και ανιαρή.

Ο Λούκυ, ως εξ' ορισμού, ήτανε πάντοτε επίπεδος, καλό παιδί και σύμβολο της αστικής νομιμότητας. Το βάθος που του λείπει, το συμπλήρωνε πάντοτε επάξια η καλή του Ντόλυ. Η Ντόλυ ενσαρκώνει τον κυνισμό του προλετάριου, που καταλαβαίνει ότι εδώ δουλευόμαστε, αλλά έχε χάρη που έχω την ανάγκη σου για να υπάρξω. Είδατε; μπορώ να εκφράζομαι και με μαρξιστικούς όρους! Εφοδιασμένη με αυτή την αμεσότητα του ξυραφιού, η Ντόλυ είναι φυσικά πολύ πιο ουσιαστική χαρακτηροδομή από τον καβαλάρη της και σίγουρα πολύ καλύτερη συντροφιά, στις αχανείς αμερικάνικες εκτάσεις.

Άλλη φάση, που η επιφάνεια ραγίζει κι αποκαλύπτεται ένα κάποιο βάθος, είναι οι στιγμές που ο Λούκυ τα παίρνει στο κρανίο με κάτι, φουντώνει κι εκνευρίζεται. Αν δεν ήταν κι αυτό, θα 'λεγες πως το τσουλούφι κι αυτός καθαυτός ο φέροντας δεν έχουν και μεγάλες εκφραστικές διαφορές. Άλλοθι κανένα; Υπάρχει κι απ' αυτό. Θα 'λεγα πως ο Λούκυ Λουκ δεν αφορά τον ίδιο, παρά ήταν και είναι μόνο μια αφορμή. Τον παίρνουν οι δημιουργοί (τον ήρωα), ως αφετηρία, για να μπορέσουν έτσι να σου μιλήσουν για ένα σωρό άλλα πράγματα. Τι πράγματα; Όλα αυτά τα ωραία, που συνιστούν και συνιστά ένα comic. Να χτίσουν ένα παράλληλο σύμπαν γεμάτο καρικατούρες ανθρώπων κι ενδιαφέρουσες περσόνες - απ' τις οποίες η φαντασία τους ξεχειλίζει - να σου αφηγηθούν μια όμορφη ιστορία κάπου στην Άγρια Δύση ή για την Άγρια Δύση ή της ίδιας της Άγριας Δύσης - σε μια εποχή που η τελευταία ασκούσε ακόμη έντονη ρομαντική διάθεση - και, στην τελική, να σε κάνουν να γελάσεις χωρίς φτήνια, δηλαδή από την καρδιά σου, μέσω του μυαλού σου.

Ο Μπίλυ από την άλλη είναι απλά ένα κακομαθημένο σκατόπαιδο. Πιο μονοδιάστατος δε γίνεται. Τουλάχιστον εδώ. Έχω καιρό να διαβάσω τις άλλες του συμμετοχές. Εν καιρώ. Τεσπά, ούτε εναλλαγές διάθεσης - μόνο νεύρα, που προκαλεί ή του προκαλούνται - ούτε αναφορές στα παιδικά του χρόνια - ξερωγώ, τον βίαζε η μαμά του ή ο μπαμπάς του ξενόπινε - ούτε ουσιαστικοί δεσμοί με κανέναν άλλο ήρωα του αγριοδυτικού σύμπαντος, τίποτα, τίποτα, τίποτα. Στις κόκκινες καραμέλες και στα γινάτια ενός κακομαθημένου, εκεί εξαντλείται κάθε χωροχρονική διάσταση του Τρομερού παιδιού και πάμε γι' άλλα.

Έχει άραγε κρατήσει ο Τρομερός στοιχεία από τον Kid; Το μαύρο καπέλο κι ίσως
τα πεταχτά, μπροστινά δοντάκια κάτι να λένε. Ωστόσο, το πηγούνι μπούλη έχει
αντικατασταθεί από το ρύγχος της μαϊμούς. Πού τελειώνει η αλήθεια, πού
ξεκινά η φαντασία, πού και πού, εκεί που κλάνει η αλεπού...

Για τους Ντάλτον σε άλλη ανάρτηση, γιατί βαρέθηκα, γιατί πλατείασα και γιατί ήθελα να βάλω ένα γιατί ακόμα.

Αυτά, που λέτε. Τα προηγούμενα - με άλλα λόγια, οι αδιάφοροι πρωταγωνιστές - πιθανότατα συνιστούν μία από τις βασικές αιτίες της υποτεθείσας μετριότητας. Άρα λοιπόν, τι θέλει να μας πει ο ποιητής; πως είναι όλα επίπεδα; Κι αν όντως είναι, οι πολλές επιμέρους επιπεδότητες σημαίνουν και συνολική; Προφανώς όχι, εφόσον κι ένας μπέμπης γνωρίζει ότι με 6 επίπεδα μπορεί να φτιάξει κύβο ή τουλάχιστον να σου σπάσει τα νεύρα προσπαθώντας. Με άλλα λόγια, οι σχέσεις που θα ορίσεις μεταξύ των ασημάντων είναι δυνατόν να καταλήξουν σε μια σύνθεση διόλου ασήμαντη. Εκεί έγκειται και το ταλέντο των δύο δημιουργών (βλ. και υστερόγραφο).

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Η "Επικίνδυνη Αποστολή" είναι μια ιστορία που θα μπορούσε και να μην είχε ειπωθεί καθόλου, όμως άπαξ και ειπώθηκε, ειπώθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αφού είπαμε τα κακά, πάμε να πούμε τώρα και μερικά ακόμα, ανάκατα καλά, κακά και κάτι ανάμεσα...

Γεια σου, παλιό, καλό, αγαπημένο Lettering. Τι; Πώς; Στην ΜΑΜΟΥΘΚΟΜΙΞ δεν ξέρουν
τι σημαίνει blanco, διορθωτική ταινία, γόμμα, ξύστρα και κολοκυθοντολμέν;; Δεξιά, ένα
δείγμα της πρωτότυπης γραφής. Η ημέρα με την Ιμέρα.

"Είναι εδώ ο Λούκυ Λουκ";; Μάλλον όχι. Τελευταία φορά, τον είδαν να χάνεται στο ηλιοβασίλεμα καβάλα στον υπεύθυνο του Lettering. Ερώτημα: Συμπληρώνεις τα λόγια σε ένα comic, το οποίο θ' αγοράσουν χιλιάδες αθρώποι ανά το πανελλήνιο. Εν τη ρύμη της γραφής, σε πιάνει ακατάσχετη επιθυμία να κλάσεις ή να χέσεις. Κρύος ιδρώτας αρχίζει να σημαδεύει το μέτωπο και το σβέρκο σου. Πεισμώνεις. Όχι, λίγο ακόμα, να τελειώσεις κι αυτή τη φράση. Σε αυτό το σημείο είμαι ακόμα περήφανος για σένα. Είσαι ήρωας. Βάζεις το καθήκον πάνω απ' την προσωπική σου ευχαρίστηση. Τέλος πάντων, άμα τη επιστροφή από τα ιδιαίτερα διαμερίσματα και την αποκατάσταση των φυσιολογικών τιμών της ατμόσφαιρας σε άζωτο και οξυγόνο, διαπιστώνεις ότι το τρεμάμενο χέρι σου δεν απέδωσε με ιδιαίτερη αξιοπρέπεια κάποιες φράσεις. Ε ΓΙΑΤΙ, ΛΟΙΠΟΝ, ΡΕ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ ΔΕΝ ΠΙΑΝΕΙΣ ΕΝΑ ΓΑΜΗΜΕΝΟ ΣΒΗΣΤΗΡΙ ΝΑ ΤΗΝ ΞΑΝΑΓΡΑΨΕΙΣ;;; ΓΙΑΤΙ ΡΕ ΑΡΓΟΜΙΣΘΕ ΙΔΙΩΤΙΚΕ ΥΠΑΛΛΗΛΕ ΣΕ ΕΝΑ COMIC ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ COMIC, ΠΙΤΣΙΛΑΣ ΜΕ ΤΑ ΣΙΧΑΜΕΡΑ ΣΟΥ ΣΠΕΡΜΑΤΟΖΩΑΡΙΑ, ΠΟΥ ΚΑΛΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΚΡΑΤΗΣΩ ΕΓΩ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ;; ΚΑΙ ΣΕ ΠΛΗΡΩΝΩ ΚΙΟΛΑΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΚΟΛΛΑΝΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΛΑΚΙΑ ΣΟΥ;; ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΗΡΧΑΝ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΝΑ ΠΩ ΠΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΙΑΟΛΟ!!! Εντάξει και συγγνώμη, είχα καιρό να βρίσω και να εκτονωθώ. Μα έχω άδικο; Φταίω εγώ, που τα παίρνω με την προχειρότητα και την ακαλαισθησία;; Να πούμε την αλήθεια, πάντως, εκείνη την κατάντια των Εκδόσεων ΑΛΘΑΓΙΑ του κακομοίρη Γκαστόν, κανείς δεν την έχει φτάσει ακόμα. Ένα βήμα πιο κάτω και θα χρειαζόμασταν μια ανάλογη στήλη Ροζέτας της Μαλακίας, για να αποκρυπτογραφήσουμε ένα ρημάδι comic.

Μικρός φόρος τιμής στους Ντάλτον...

Μια από αυτές τις ωραίες στιγμές των comics. Μικρή λεπτομέρεια, αλλά σούπερ
γαργαλιστική για τις αισθήσεις. Όταν μιλάει ο Μπίλυ, τον χαζεύουμε ανφάς, ωσάν
να είμασταν ο ίδιος ο Λούκης, που γυρίζει προς τα πίσω να τον τσεκάρει. Όταν
μιλάει ο Λούκης τον τηρούμε όπισθεν, ωσάν να είμασταν ο ίδιος ο Μπίλυς, που
ψάχνει ευκαιρία να του καρφώσει κάτι στην πλάτη. Ή πάλι δεν είμαστε ούτε
Μπίλης,  ούτε Λούκης, είμαστε απλά εμείς κι έχουμε στρογγυλοκαθίσει εκεί
ακριβώς, καταμεσίς της δράσης, στροβιλιζόμενοι ανάμεσα στους αγαπημένους
μας ήρωες. Το απόλυτο σκηνοθετικό 3D σε μια άκρως 2D παράσταση, δίνει
βάθος στο αβαθές και οπτικό πλούτο, που ποτίζει το ασυνείδητο μ' εκείνο το
βαθύ, αλλά αόριστο αίσθημα ποιότητας...

Το comic, μέσα στη γενικότερη μετριότητά του, είναι ένας καταιγισμός λογοπαιγνίων, γκαγκ και δε συμμαζεύεται, τα οποία σώζουν την κατάσταση με άνεση. Παρακάτω, παρουσιάζω 1-2 δείγματα, αλλά δε θέλω να σας αποτρέψω απ' το ν' αγοράσετε τo comic - αν δεν το έχετε ήδη. Σκοπός μου, εδώ, είναι - παρόλες τις ειρωνίες μου - να διαφημίσω τα comics, όχι να τα πειρατεύσω. Δεν είμαι κατά της πειρατείας σαν δεν υπάρχει άλλη οικονομική επιλογή. Ωστόσο στα comics - τουλάχιστον αυτά - δε νομίζω ότι η τιμή τους είναι απαγορευτική. Άσε που υπάρχουν πάντα τα παλαιοπωλεία. Αλλά κι αυτή η ΜΑΜΟΥΘΚΟΜΙΞ δεν είναι ότι πρόκειται για κανένα κολοσσό, που χέζεται στο τάληρο, σαν τη DC COMICS πιχί. Να παλεύεις στην Ελλάδα της εποχής μας να διατηρείς ζωντανή την κυκλοφορία αυτής της μορφής τέχνης είναι κάτι που πρέπει να τιμάται και γι' αυτό συγχωρούμε πολλά απ' τις εκπτώσεις ποιότητας. Ο Τερζόπουλος κλείνοντας το Μίκυ είναι άλλη περίπτωση, γιατί είχε πάψει να το τιμάει στην πράξη από χρόνια, αφού πρώτα έσφαξε κάθε αισθητική ποιότητα και μετά κλαψούριζε συγκινημένος για την ιστορία, την παράδοση και άντε γαμήσου Τερζόπουλε.

Άσπονδες φιλίες...

Ελάχιστες διαφορές, από μερικούς πιτσιρικάδες που έχω γνωρίσει...

Μερικές πινελιές ακόμα...

Κάποιες φιγούρες αποπνέουν εκείνο το αίσθημα ότι πρόκειται
για κάτι περισσότερο από μια αφηρημένη καρικατούρα, πολύ
πιθανό μια σάτιρα ίσως συγκεκριμένων, υπαρκτών προσώπων.
Ο Morris το κάνει αυτό, κατά κόρον. Η συγκεκριμένη φιγούρα
μου δημιουργεί ένα παρόμοια αίσθημα κι, ωστόσο,  δεν
κατάφερα να βρω πουθενά οποιαδήποτε πληροφορία.
Αν κάποιος γνωρίζει ο,τιδήποτε, ας τηλεφωνήσει στο
ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ , κύριος Νίκος.

Δεν είναι κάτι ιδιαίτερο, αλλά μερικά σκίτσα έχουν απλά
κάτι απίστευτα γλυκό, σχεδόν στάζουν μεράκι. Εδώ υπάρχει
και κάτι αρχετυπικό: ένας μικρός Αζτέκος κι η φαρέτρα με
τα βέλη του, ένας μικρός Ιππότης και η ζώνη με το σπαθί του, 
ένας πιτσιρικάς του 20ου αιώνα με το πιστολάκι και τα
καψούλια του. Κι ίσως ακόμα κι εκείνη η ανάμνηση των
αμέτρητων playmobil με τις λιλιπούτειες, καουμπόικες
ζωνίτσες και τα γκρι πιστολάκια, που χάνονταν τόσο
εύκολα στο χώμα και στα χαλίκια, κάπου στο Λουτράκι. :)

Τι μας θύμησες τώρα!!! Τις αμέτρητες παιδικές ζωγραφιές, όπου δεν υπήρχε πιστόλι
να μη συνοδεύεται από μια διακεκομμένη γραμμή και μια σφαίρα κάπου στη άκρη της!!!

Ένας λόγος που αγαπήσαμε τον ώριμο Λουκ!!! Η Άγρια Δύση του Morris, σε μια
αφαίρεση τόσο πλήρη, που καταλήγει παράλληλη πραγματικότητα από μόνη της
και λιγότερο αντιγραφή ή περιγραφή μιας άλλης. Εύθραυστη όπως κάθε μαγεία.
Μια γραμμή παραπάνω ή παρακάτω θα κατέστρεφε τα πάντα σε θρύψαλα!!!
ΜΑΓΕΙΑ, ΑΓΑΠΗ, ΤΕΧΝΗ !!!

Αυτά. Καλή τηλεθέαση σε όλους, μέχρι νεωτέρας...

Υ.Γ. Α το ξέχασα! Κάτι σημαντικό ακόμη. Εκτός απ' το χιούμορ και τα σχετικά, το comic κερδίζει και μ' έναν άλλο τρόπο. Ο μέγιστος Goscinny έχει πλήρη επίγνωση του ήσσονος της κεντρικής ιδέας. Αλλά τι κάνει; Επενδύει την υπόθεση μόνο με καλοστημένους διαλόγους κι έξυπνες ατάκες; Όχι, γιατί - το είπαμε ήδη - είναι μέγιστος κι όχι απλά μεγάλος. Πολύ περισσότερο, με αφορμή τη σκονισμένη διαδρομή των δύο πρωταγωνιστών (τριών με τη Ντόλυ) βρίσκει την ευκαιρία να μας ξεναγήσει σ' ένα μικρό ακόμη κομμάτι της Άγριας Δύσης και της πραγματικής της ιστορίας: πολιτείες ξεχασμένες που αναδείχθηκαν και άλλες πάλι ανεπτυγμένες που πέρασαν στη λήθη. Η ρευστότητα και το εφήμερο ενός έθνους, εν τη γενέσει του, παραπαίοντας μεταξύ πολιτισμού και τυχοδιωκτισμού. Άριστος Goscinny, που παίρνει το σημείο και το ανασηκώνει στις τρεις διαστάσεις: του χώρου, του χρόνου και του ανθρώπου.