Τελειώνοντας μιαν ιστορία του Ρομάνο Σκάρπα, αισθάνεσαι απλά χορτάτος και πλήρης. Έχεις μοιραστεί κάτι όμορφο κι όπως με καθετί όμορφο, μια σεμνή, παραμυθένια γλύκα στέκει για λίγο μετέωρη στα σωθικά σου, υποχωρώντας αργότερα διακριτικά, κάτω απ' την ασίγαστη πίεση της πραγματικότητας. Πόσοι σχεδιαστές - ακόμη κι από τους λατρεμένους ως γίγαντες της ενάτης τέχνης - τολμούν να ισχυριστούν ότι επέτυχαν ένα ισοδύναμο, εσωτερικό αντίκτυπο, πλάθοντας με τέτοια δύναμη και μεράκι την αισθητική αντίληψη των αναγνωστών τους, μέχρι και τα βαθιά τους γεράματα;
Το πενάκι του Σκάρπα σέβεται τη σχεδιαστική του κληρονομιά κι έτσι, οι σωματικές αναλογίες και η τεχνική του δε βεβηλώνει τις φιγούρες των ηρώων, στο βωμό της τεχνοτροπίας, της προσωπικής γραμμής ή δεν-ξερω-γω τίνος άλλου εφήμερου εντυπωσιασμού. Ο Σκάρπα υπηρετεί τον κόσμο του Ντίσνεϋ, δεν τον χρησιμοποιεί με κάθε κόστος. Οι φιγούρες του, καθαρές στη γραμμή, μοναδικά εκφραστικές δίχως να γίνονται υπερβολικές και παραμορφωμένες, το πενάκι χορταστικό σε πάχος, ακρίβεια και συνέπεια. Ο Σκάρπα συνδυάζει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά, που υπονοούν σχεδόν ένα διαχρονικό, σχεδιαστικό αρχέτυπο. Καταρχάς, μια καλλιτεχνική οικονομία ανείπωτα ώριμη, δείγμα όχι απλά εξαιρετικού ταλέντου αλλά περισσότερο σκληρής δουλειάς και διαρκούς αναζήτησης και, κατά δεύτερο λόγο, μια αμεσότητα τόσο γνήσια λαϊκή, ώστε σε καμία περίπτωση δεν υποτιμά, όπως το επιτηδευμένο στιλ των μετριοτήτων. Αντιθέτως εξυψώνει και πλουταίνει τη φαντασία δίχως καμία φτήνια, αντλώντας συχνά τα πατήματά του από τον αστείρευτο κόσμο της πραγματικής ανθρώπινης γνώσης και Ιστορίας (ή παπιο-Ιστορίας, αν θέτε). Οι ιστορίες του αγαπημένου Ρομάνο είναι ένα καλο-σμιλεμένο σκαλοπάτι. Όχι από εκείνα, που ο ενήλικος θα κατέβει για να συναντήσει το παιδί, όχι. Είναι τόσο μαγικά δουλεμένο στις αναλογίες του, ώστε ενήλικος και παιδί τ' ανεβαίνουν μαζί και συναντιούνται σ' έναν υπέροχο κόσμο μυθοπλασίας ως ίσοι.
ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟ ΠΟΛΟ...
... είναι μια δουλειά του ώριμου πια Σκάρπα, το 1982. Το χιούμορ του είναι ευχάριστα παιδικό, σχεδόν ανώδυνο, αλλά η σχεδιαστική εντύπωση είναι άριστη, όπως ήδη αναφέραμε και είναι γνωστό το πόσο πολύ απεχθάνομαι την πολυλογία. Αλλά η περιπέτεια αυτή είναι κάτι περισσότερο, είναι σχεδόν διδακτική ή εγκυκλοπαιδική, όπως θέλετε πάρτε τον. Η μαγεία της μυθοπλασίας πλεγμένη αριστοτεχνικά με τον πραγματικό κόσμο της εποχής του Πόλο: Βενετία, φυλές και γεγονότα πραγματικά, παραδόσεις και θρησκείες, όλα παρελαύνουν σε μια απολαυστική, κομιξική αφαίρεση, μιας τέτοιας ποιότητας, σκάλες ανώτερης από τα διάφορα ακαλαίσθητα και φτηνιάρικα παραμυθάκια του κιλού, με τα οποία συνηθίζουν να ξεφορτώνονται οι γονείς τα σκασμένα τους. Μαθαίνουν κιόλας κάτι της προκοπής κι όχι αν οι λύκοι τρέφονται με γιαγιάδες ή αν τα κατσικάκια ξέρουν να μετρούν ως το εφτά.
 |
| Όπως, ακριβώς, πρέπει να 'ναι τα πράματα! Δεν είναι που είμαι εγώ γεροντοκόρος, όπως λέει η μάνα μου. Φταίω που είναι οι άλλοι ατάλαντοι ή μισοτάλαντοι; Άμα βλέπω το καλό, το δείχνω, δεν το δείχνω;; Και το χαίρομαι, κιόλας!! |
 |
| Λίγα λόγια και καλά. Δεν είναι εγκυκλοπαίδεια εδώ, αλλά είναι όσες ακριβώς πληροφορίες χρειάζονται για την οικονομία της πλοκής κι όσες ακριβώς σηκώνει ένα παιδί. Ούτε χασμουρητά κι ανία, μα ούτε φτήνια και μαλακία. Κάτι καλό θα μείνει, δε μπορεί... |
 |
| Χρειάζονται λόγια;;; Συγκρίνονται τα σκατοπαραμύθια, που πάτε και σκάτε 10 ευρώ και βάλε, με τη λιλιπουτεια μαγεία ενός Ρομάνο Σκάρπα και τη Βενετία να ζωντανεύει γεμάτη χρώματα, ρομαντισμό και αβίωτη νοσταλγία; |
 |
| Είπατε κάτι;;; Θα μάθει το παιδί σας - με τόση υπολογισμένη απλότητα - για τις πρώτες πυξίδες της ανθρώπινης Ιστορίας, από κανα κόμικ του Σπάιντερμαν ή από τις ανυπόστατες μυθοπλασίες ενός Χάρι Πότερ; |
 |
| Ποικιλία βέβαια δε βλέπουμε πουθενά, αλλά βλέπουμε μια πτυχή του ξεχωριστού ταλέντου του Σκάρπα: τα χορταστικά του καρέ, δίχως να είναι ανεπανάληπτες εκφάνσεις υψηλής Τέχνης, είναι ωστόσο άριστα δείγματα μια εξαιρετικής αφαίρεσης, όπου λέει τα πάντα, με τις λιγότερες δυνατές γραμμές. Η δυνατή εντύπωση επιτυγχάνεται περισσότερο με τη δημιουργία της σωστής σκηνοθεσίας και ατμόσφαιρας και λιγότερο με σπάταλες και "θορυβώδεις" λεπτομέρειες, που φέρνουν κορεσμό και σύγχυση. Το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα θα δούμε, ξανά, λίγο παρακάτω. Υψηλή Τέχνη με τον τρόπο της... |
ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΩΝ ΜΟΓΓΟΛΩΝ...
... είναι, νταξ, από τις πιο άπαικτες ιστορίες ever!!! Καταιγισμός δράσης, καμμένο χιούμορ, μια μετέωρη δόση βλακείας να διαπερνά τους πάντες και τα πάντα, χωρίς όμως να γίνεται κακεντρεχής ή προσβλητική. Οι ήρωες χοροπηδούν κι ασθμαίνουν διαρκώς, σαν τα λαχανιασμένα παιδιά που τρέχουν πέρα-δώθε κι όποτε μας κάνουν τη χάρη να σταθούν σε μια μεριά, πετούν τη μία ατάκα - ό,τι να 'ναι - μετά την άλλη και μετά πέφτουν κάτω από τα γέλια. Δεν υπάρχει καλύτερη αντικαταθλιπτικό, μυοχαλαρωτικό κι αντιφλεγμονώδες από τις Πηγές των Μογγόλων. Το πρώιμο σχέδιο του Σκάρπα (1959), αντίθετα απ' την καλοδουλεμένη και φίνα δουλειά του Μάρκο Πόλο, είναι ακόμα γκροτέσκο και "άτσαλο", ταιριάζοντας όμως έτσι γάντι στη φρενήρη, σουρεαλιστική πλοκή. Απ' τον πρωταγωνιστή Μίκυ μέχρι και την κομπάρσα ρέγγα, θα μπορούσαν όλοι να δουλεύουν κλόουν, ημιαπασχόληση σε τσίρκο.
 |
| Φρέσκο, καμμένο χιούμορ, παράδοση κατ' οίκον. |
 |
| Οι ήρωες βρίσκονται σε ένα μόνιμο ντελίριουμ. Καμία σχέση με το ψυχωτικό άγχος του Luciano Gatto. Εδώ οι ήρωες έχουν μεγαλύτερη ποικιλία εκφράσεων, όλα όμως γίνονται στο μάξιμουμ της δυνατής έντασης. |
 |
| Κι άλλο δείγμα φρεσκο-καμμένου χιούμορ ... |
 |
| Αυτό που λέγαμε και νωρίτερα. Άριστη οικονομία στοιχείων. Το σχέδιο είναι σχεδόν απλοϊκό κι ωστόσο το θέαμα φαίνεται στα μάτια μας, πραγματικά, μεγαλειώδες. Ούτε φανφάρες, ούτε κορεσμός λεπτομέρειας και αηδίες: τρεις χιονισμένοι κορμοί, πέντε βράχια, ένας τεράστιος καταρράκτης, αλλά κυρίως η κατάλληλη προοπττική. Το χέρι του Σκάρπα κάνει τα πάντα να μοιάζουν μαγικά, ακόμα κι αν είναι χέρι πρώιμο και ακατέργαστο. Το φλουτάρισμα του scan-αρίσματος, εδώ ταιριάζει γάντι, σα να μούσκεψε κι αυτό το ίδιο το χαρτί, από την πίεση των ασυγκράτητων υδάτων. Παρατήρηση: προσέξτε εξαιρετικό lettering στο μικρό Μίκυ των λίγων δραχμών (δε μιλώ τώρα για το εορταστικό τσιμεντόλιθο, αλλά για το απλό, εβδομαδιαίο) σε αντίθεση με την αθλιότητα του "πανάκριβου" Λούκυ Λουκ, σε προηγούμενο post. |
 |
| Άπαιχτο τέλος, που σε στέλνει αδιάβαστο!! Τρέλλα! Ρομάνο σ' αγαπάμε πολύ πολύ!!! |
Απ' το I.N.D.U.C.K.S. μαθαίνω ότι οι Τερζοπουλαίοι είχαν δημοσιεύσει 4 φορές αυτή την ιστορία. Εγώ θα την έβαζα κάθε χρόνο, τιμής ένεκεν, μέχρι να την αποστηθίσουν τα παιδιά απ' έξω. Να πάθουν memory overflow και να μην περισσέψει ούτε ένα kilobyte για γουρουνάκια, σταχτοπούτες και άλλες παρθενοπιπίτσες.
Κι έτσι, για να μην ξεχνιόμαστε, ακόμα και μέσα σ' αυτό τον πυρετό μαλακίας, τα παιδιά μαθαίνουν απ' τον Σκάρπα ότι κάποιοι λαοί μετανάστευσαν απ' την Ασία στην Αμερική, μαθαίνουν μέσα απ' την παρωδία για κάποιο Μόμπι Ντικ κι άμα θέλετε και να το ψειρίσω κι άλλο, μπορούμε να μιλάμε μέχρι τις εννιά παρά πέντε. Ο Ρομάνο Σκάρπα είναι ένας μοναδικός παραμυθάς, από εκείνους που θα ξεχαστούν πολύ πιο σύντομα απ' όσο τους αξίζει αντικειμενικά, αλλά και συγκριτικά με ένα σωρό καραγκιόζηδες, που κάνουν θραύση με μαλακίες. Αλλά έτσι δε συνέβαινε πάντα; Εδώ διάβασα πρόσφατα, πριν 20 χρόνια, στο μονόλογο του Άμλετ την εξής ατάκα "Γιατί ποιος θ' άντεχε ... τις κλωτσιές που η ταπεινή αξία τρώει απ' τον ανάξιο". Η ανθρωπομάζα που όλο κινείται κι όλο στα ίδια μένει, εις τους αιώνας των αιώνων μηδέν. Ορίστε. Φτάσαμε να φιλοσοφούμε κι αυτό, ακόμα, το οφείλουμε στο Ρομάνο Σκάρπα, που η Παναγιά μαζί του, αλλά πέθανε πριν 11 χρόνια, στη Μάλαγα. Κι έμεινε ο κόσμος φτωχότερος, όπως έλεγε κι ο Σέξπιρ στην Τρικυμία "Είμαστε απ' την ύλη που 'ναι φτιαγμένα τα όνειρα και τη ζωούλα μας την περιβάλλει ολόγυρα ύπνος", με υπότιτλους της Νατάσας Συρεγγέλα. Καληνύχτα Κεμάλ και τα λοιπά...
No comments:
Post a Comment